Wat is beter, scharrel of vrije uitloop?

De kippen die vrije-uitloopeieren leggen met twee sterren van het Beter Leven keurmerk, hebben een behoorlijk goed leven. Zoals de naam al zegt: ze hebben een vrije uitloop en kunnen dus naar buiten. De legkippen van eieren met één ster van het Beter Leven-keurmerk krijgen meer afleiding dan gangbare scharrelkippen. Ze hebben een overdekte uitloop naar buiten. Toch zijn er ook eieren met code 2 die diervriendelijker zijn dan een scharrelei. Daarom is het beter om in de supermarkt op het Beter Leven keurmerk te letten dan op de nummers van de eicodes. De regel is grofweg: hoe lager dit nummer hoe hoger het welzijn voor de kippen. Biologische eieren – eicode begint met het nummer 0 Vrije-uitloopeieren of graseieren – eicode begint met het nummer 1 Scharreleieren – eicode begint met het nummer 2 Kooi-eieren – eicode begint met het nummer 3

Een vrije-uitloopei is over het algemeen duurder dan een scharrelei, omdat de kippen wel naar buiten mogen. Met de ophokplicht is dit ‘voordeel’ van vrije-uitloopeieren voor consumenten voorlopig dus tenietgedaan. Veel van de eieren die nu als ‘vrije-uitloopeieren’ in de winkel liggen, worden dus toch nog gelegd door opgehokte kippen. Scharreleieren komen van kippen die niet buiten komen. Er mogen maximaal negen hennen per vierkante meter worden gehouden.

Een scharrelei scoort het laagst op de diervriendelijke schaal, vrije-uitloop zit ertussenin en biologische eieren scoren het beste. De kippen die scharreleieren produceren mogen niet vrij rondscharrelen in de natuur. De term scharrelei is wat misleidend, want vrij rondscharrelen in de natuur doen hennen die scharreleieren produceren niet. Op één vierkante meter mogen negen kippen worden gehouden, schrijven de wettelijke regels voor. Eieren met code 3 worden verwerkt in producten. De kippen zien bij deze huisvesting vaak geen daglicht. Elke hen moet 90 vierkante centimeter ruimte hebben om in te bewegen. De mogelijkheid om natuurlijk scharrelgedrag te vertonen is er nauwelijks, met veel kippen dicht opeen. Naar verhouding zijn de leefomstandigheden voor leghennen die code 3-eieren leggen het slechtst, maar niet zo erbarmelijk als ten tijde van de legbatterij. Deze manier van kippen houden is sinds 2012 verboden. Eieren met eicode 3 vind je niet in een doosje in de Nederlandse supermarkt, maar deze worden soms wel op de markt verkocht. De eieren worden vooral industrieel gebruikt voor bijvoorbeeld de productie van koekjes, pasta of mayonaise. De kippen die vrije-uitloopeieren leggen mogen naar buiten, wat verklaart de naam vrije uitloop. Ze hebben de beschikking over op z’n minst vier vierkante meter buitenruimte. Verder is de leefomgeving wat diervriendelijker gemaakt voor de hennen, met bijvoorbeeld strobalen en pikstenen. Het leven van de biologische leghennen is net weer wat beter, deze kippen kunnen binnen op stok, ze lopen op zachte ondergrond en hebben meer dan vier vierkante meter buitenruimte tot hun beschikking. Het voer dat ze krijgen bestaat uit biologische granen die niet zijn gekweekt met behulp van chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest. Als je speciaal wilt letten op het dierenwelzijn van legkippen dan zijn er ook nog de Beter Leven-sterren van het gelijknamige keurmerk van de Dierenbescherming. De kippen die deze eieren leggen, krijgen onder andere meer ruimte (vijf kippen op een vierkante meter), ze krijgen biologisch voer, grotendeels geteeld door de boer zelf. Ze mogen buiten rondlopen in een natuurlijke omgeving. De Demeter-eieren hebben eicode 0, van biologische eieren.

Een scharrelstal betekent dat de kippen ruimte hebben om in te scharrelen, meestal een soort strooisel. Maar zij hoeven niet buiten te lopen. Echt groot is de bewegingsvrijheid voor de dieren niet. Bij vrije uitloop mogen de kippen wel in open lucht. In de uitloopvlakte kunnen de dieren overdag naar buiten; de totale oppervlakte van het terrein is berekend op 4 vierkante meter per kip. Als u in de supermarkt zou staan, geldt in principe: hoe lager het eerste cijfer van de code, hoe beter voor het dier.

Een indicatie is de doos, daarop staat 'biologisch', 'vrije uitloop', of 'scharrel'. Bij elke soort hoort een unieke ei-code. Biologische kippen mogen naar buiten, hun snavels worden niet gekapt en ze krijgen minder antibiotica toegediend dan andere kippen. Biologische kippen krijgen meer ruimte dan vrije uitloop- en scharrelkippen. Een code 1 op je eitje betekent dat je te maken hebt met een vrije uitloopei, deze kippen mogen naar buiten en per kip is een ruimte van 4 vierkante meter beschikbaar. Scharrel is een misleidende term, want zo klinkt het heel positief, de kippen zitten weliswaar niet in een kooi, maar ze komen ook nooit buiten. Voor de gezondheid maakt je keuze niets uit, maar voor het dier zelf en het milieu wel.

Als je de drie typen eieren zou vergelijken met elkaar, dan is het biologische ei je beste keuze op het gebied van dierenwelzijn. Dan komt het vrije-uitloopei en daarna het scharrelei. De leefomstandigheden van scharrelei-kippen zijn dus in vergelijking het slechtst, terwijl kippen met biologische eieren de beste leefomstandigheden hebben. Vrije-uitloopkippen hebben het een stukje beter dan scharrelkippen. Zij zitten niet non-stop binnen opgesloten, maar krijgen minimaal 8 uur per dag de ruimte om buiten te lopen. Van de drie typen kippen leven de biologische kippen in de allerbeste omstandigheden. Ze hebben niet alleen meer vierkante meters aan buitenruimte dan vrije-uitloopkippen, maar zitten er ook in hun stallen beter bij.