Is biologisch eten onzin?

Een nieuw Duits onderzoek heeft 37 producten uit de gangbare en biolandbouw met elkaar vergeleken. Conclusie: het aantal pesticidenresidu’s binnen de gangbare landbouw ligt een stuk hoger dan bij bio. Bij fruit lag de concentratie pesticiden gemiddeld 350 keer hoger dan bij bio, met als uitschieter kiwi’s: Daar was het verschil liefst 3.000 keer. Bij groenten lag de pesticidenconcentratie voor gangbare producten zo’n 30 keer hoger. Baranski M et al. Higher antioxidant and lower cadmium concentrations and lower incidence of pesticide residues in organically grown crops: a systematic literature review and meta-analyses. De Duitse onderzoeker Lars Neumeister onderzocht tussen 2011 en 2013 de pesticidenresidu’s in 37 producten. Hij nam daarvoor 58.000 stalen en stelde vast dat er in gangbare producten veel opvallend hogere concentraties bestrijdingsmiddelen werden teruggevonden dan in bio. Bovendien werden bij de biostalen nauwelijks pesticidenresidu’s teruggevonden. Was dat wel het geval, dan bleek het in meer dan 90 procent van de gevallen het gevolg te zijn van besmetting vanuit de gangbare landbouw. Die ontstaat door drift van een naburig veld of om historische verontreiniging. Het onderzoek gaf ook nog aan dat hoewel de drempelwaarden voor volwassen nergens overschreven worden, de concentratie bestrijdingsmiddelen die in de gangbare producten gemeten werden voor baby’s te hoog liggen. Średnicka-Tober D et al. Higher PUFA and n-3 PUFA, conjugated linoleic acid, α-tocopherol and iron, but lower iodine and selenium concentrations in organic milk: a systematic literature review and meta- and redundancy analyses. Średnicka-Tober D et al. Composition differences between organic and conventional meat: a systematic literature review and meta-analysis. Al deze verschillen onderschrijven dus dat bio ofwel biologisch een positief effect heeft voor de gezondheid. Dus: Nee, biologisch eten is NIET onzin.

Veel mensen denken dat een product gezonder is als het biologisch geproduceerd is. Dit valt helaas niet zo zwartwit te zeggen. In het algemeen is niet aangetoond dat biologisch voedsel gezonder is dan gangbaar voedsel. Als je naar individuele biologische producten gaat kijken zijn er wel een aantal positieve voordelen. Zo zitten er meestal minder chemische bestrijdingsmiddelen op biologische producten. Ook bevat biologisch vaak meer vitamine C, mineralen en bio-actieve stoffen. Het risico op resten van diergeneesmiddelen is kleiner bij biologische producten. Ga er dus niet blind van uit dat een product gezond of veiliger is als er een biologisch keurmerk op staat.

Als we kijken naar de vraag of biologisch eten onzin is, is het antwoord niet eenduidig. Zo is er het onderzoek van KOALA waaruit bleek dat de kinderen van vrouwen die alleen biologische zuivelproducten tot zich namen, een 36 procent kleinere kans hadden op eczeem in de eerste twee jaar van hun leven. Ook dierstudies werden geanalyseerd, waaruit bleek dat de tweede generatie kippen die op biologisch voer werden gezet, eerder van ziektes herstelde dan de kippen die regulier voer kregen. Er zijn dus aanknopingspunten dat biologisch voedsel iets doet met de gezondheid bij mensen, maar helemaal bewezen kunnen we het nog niet noemen. Wat volgens de Zweedse onderzoekers in ieder geval wel duidelijk is, is dat het verschil in vitaminen tussen biologische gewassen en reguliere gewassen miniem is. Daarnaast is het zo dat voor biologisch verbouwde groente en fruit striktere regels gelden dan voor reguliere gewassen, wat resulteert in minder bestrijdingsmiddelen op biologische gewassen. Zo werd in een Zweeds onderzoek gevonden dat de groep die biologische groente en fruit kreeg, een zeventig keer kleinere kans had om aan bestrijdingsmiddelen te worden blootgesteld dan de groep die regulier voedsel kreeg.

Al met al zijn er feiten genoeg om aan te nemen dat biologisch niet gezonder is dan gangbaar. Dan is allereerst de vraag wat mensen eigenlijk bedoelen als ze zeggen dat iets ‘gezond’ is. Kijken we puur naar voedingswaarde, dan blijkt dat biologisch en gangbaar voedsel qua samenstelling nauwelijks van elkaar verschillen. Er zijn soms wel kleine verschillen. 12 kilo prei per dag maar die gifstoffen dan? Op gangbaar geproduceerd voedsel bevinden zich inderdaad resten van bestrijdingsmiddelen, maar die zijn zo gering dat het lichaam ze probleemloos kan afvoeren. Ook kunstmatige toevoegingen bevinden zich binnen veilige, streng gecontroleerde marges.

Het goede nieuws is dat we chemicaliën in ons lichaam dus kunnen mijden door biologisch te eten. Toen het gezin puur en alleen biologische voeding ging eten, namen zowel de concentraties pesticiden als het aantal chemicaliën enorm af. Gemiddeld was er meetbaar zo’n 6 tot 7 keer minder van in het bloed. Met biologische voeding kunnen we dus het risico van de impact op de lange termijn en het ‘cocktaileffect’ van pesticiden aanzienlijk verkleinen.